بهترین فیلم های کارنامه سینمایی پروانه معصومی
به گزارش ماندالا، پروانه معصومی کارنامه پر فراز و نشیبی داشت؛ حضور او در سینما با بازی در فیلم‌های بهرام بیضایی در پیش از انقلاب آغاز شد و یکی از بازیگران با کیفیت سینمای پیش از انقلاب بود که در آثار موج نو سینما حضور داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت معصومی در سینما ادامه پیدا کرد و در دهه ۶۰ حضور فعالی در فیلم‌های ایرانی داشت و با کارگردان‌های مطرحی همچون ناصر تقوایی و بهرام بیضایی و رسول صدرعاملی همکاری کرد. معصومی در دهه ۸۰ و ۹۰ بیشتر در تلویزیون حضور داشت و سریال‌های مناسبتی بسیاری را بازی کرد. با این حال کارنامه متنوع این بازیگر قدیمی سینما همواره قابل ارجاع است. در این مطلب نگاهی به برترین فیلم‌های پروانه معصومی انداختیم که صبح روز ۶ آذر در سن ۷۸ سالگی بدرود حیات گفت.
فیلم معکوس | پولاد کیمیایی | ۱۳۹۷
- نام کاراکتر: مادر سالار
پروانه معصومی در آخرین حضور در سینما در فیلم پولاد کیمیایی حضور پیدا کرد. فیلم ماجرای یک تعمیرکار سیار ماشین است که به خاطر تصادف همسرش را از دست داده و حالا بعد سال‌ها می‌خواهد باز هم در مسابقه ماشین بازی شرکت کند. معصومی در نقش مادر سالار که گذشته‌ای را نیز با مردی به نام دردشتی داشته است در کشاکش این اتفاقات سعی می‌کند پسرش را در یک مسابقه رانندگی همراهی کند.
فیلم وعده دیدار | جمال شورجه | ۱۳۸۲
- نام کاراکتر: نرگس
وعده دیدار یک فیلم سینمایی به کارگردانی جمال شورجه است که به سفارش شبکه دو سیما ساخته شد و بعد از آنکه در سینماها اکران شد نسخه سریال آن نیز از تلویزیون پخش شد. داستان فیلم درباره یک استاد نقاشی به اسم ابراهیم مهدوی است که هنرمند و نقاش پرده های مذهبی است. او که جانباز شیمیایی جنگ است، با بد شدن حالش برای معالجه و شرکت در نمایشگاهی که در لندن برگزار می شود، به این شهر سفر می کند. از آن طرف هم عاموس که با صهیونیست ها سر و کار دارد، به خاطر بدهی فراوانش مدام مورد تهدید واقع می شود. عاموس که به کارهای هنری هم علاقه مند است در صدد است تا تکمیل و فروش یک پرده مذهبی بدهی هایش را بپردازد. او که متوجه شده ابراهیم به انگلستان آمده، محل اقامت او را زیر نظر می گیرد. عاموس برای رسیدن به مقاصدش ابراهیم مهدوی را می رباید و سربسته به او می فهماند که شرط آزادی او تکمیل این پرده مذهبی است؛ پرده ای که در واقع پدر مهدوی نقاش آن بوده و نیمه کاره مانده است. مهدوی هم سماجت می کند که هیچ وقت این کار را نمی کند و عاموس با گروگان گرفتن نرگس، همسر مهدوی، او را وادار به انجام خواسته اش می کند. از طرفی حجتی هم ه در پی این پرونده است به عاموس شک می کند و با محاصره خانه او و بازرسی از آن جا متوجه حضور مهدوی و همسرش می شود و مهدوی را که دچار حمله شده، نجات می دهد.
فیلم مسافر ری | داود میرباقری | ۱۳۷۹
- نام کاراکتر: فاطمه
مسافر ری ساخته داود میرباقری روایتی از زندگی عبدالعظیم حسنی از یاران امام دهم شیعیان است که به ری سفر کرده و در آنجا به شهادت می‌رسد. داستان فیلم در قرن سوم هجری، مقارن با خلافت متوکل عباسی (دهمین خلیفه عباسی) و امامت دهمین پیشوای علی النقی است. عبدالعظیم حسنی برای فرار از ماموران متوکل خلیفه عباسی از مدینه راهی شهر ری می شود و در این راه اتفاقات گوناگونی برای او می افتد و با اقوام مختلف ایرانی برخورد می کند!
فیلم طوبی | خسرو ملکان | ۱۳۶۷
- نام کاراکتر: طوبی
طوبی روایتی از رنج یک زن تنها است که همسرش درگیر قاچاق مواد مخدر است و طوبی که به تازگی به تهران آمده است زندگی سختی را پشت سر می‌گذارد. بازی پروانه معصومی در این فیلم دیدنی است و توانسته است به تنهایی بار دراماتیک فیلم را به دوش بکشد.
فیلم شناسایی | محمدرضا اعلامی | ۱۳۶۶
- نام کاراکتر: میترا
شناسایی یک فیلم معمایی در دهه ۶۰ است که استانداردهای روایی و ساختاری آن فراتر از سینمای دهه ۶۰ است و همین باعث شده فیلم جذابیت‌های زیادی داشته باشد. داستان فیلم درباره مردی به نام جمشید است که دچار اختلال شخصیتی شده و هویت قبلی‌اش که یک جاسوس بوده را فراموش کرده و در اوهام به سر میبرد. همسرش میترا با بازی پروانه معصومی سعی می‌کند در روزگاری که جمشید ذهن آشفته‌ای دارد او را کمک کند.
فیلم خارج از محدوده | رخشان بنی‌اعتماد | ۱۳۶۶
خارج از محدوده نخستین تجربه فیلمسازی بنی‌اعتماد است. فیلمی اجتماعی با روایتی تلخ از حاشیه‌نشینی در شهر تهران که حتی در زمانه خودش نیز فیلم پیش‌رویی به حساب می‌آید. محمدجواد حلیمی کارمند ساده دولت، پس از سال‌ها اجاره نشینی با زدن از نان شب خانواده اش آلونکی در حاشیه پایتخت به نام هرت آباد دست و پا می‌کند. در شب دوم سکونت دزد به خانه آنها می‌زند که حلیمی وی را دستگیر می‌کند. او قصد دارد دزد را تحویل مقام‌های پاسگاه دهد که اهالی منطقه منعش می‌کنند. حلیمی که پیرو قانون است دزد را به پاسگاه میبرد اما می‌شنود که محله هرت آباد در حوزه استحفاظی آنها نیست و نمی‌توانند سارق را تحویل بگیرند. حلیمی به همراه دزد به ادارات و وزارتخانه‌های مختلف مراجعه می‌کند تا وضع محله را روشن کند و عاقبت چون به این نتیجه می‌رسد که در نظام اداری حاکم راهی به جایی نخواهد برد با همت و همکاری اهالی هرت آباد زندانی برپا می‌کند تا به اصلاح و تهذیب سارقان بپردازند.
فیلم جهیزیه‌ای برای رباب | سیامک شایقی | ۱۳۶۶
- نام کاراکتر: رباب
جهیزیه‌ای برای رباب یکی از فیلم‌های مهم کارنامه سیامک شایقی و پروانه معصومی است. فیلم یک معضل اجتماعی را مطرح می‌کند و روایتی متفاوت را در دهه ۶۰ پیش روی مخاطب می‌گذارد. رباب نامزد پسرعموی خود، کامل است. پدر رباب، علی ویس، صیاد مروارید است و به بیماری تنگی نفس دچار است. مادر کامل از خانواده عروس خواسته‌است که دخترشان را با جهیزیه خانه داماد بفرستند. علی ویس به منظور تهیه جهیزیه برای صید صدف و یافتن مروارید تلاش می‌کند، فرزند او خادم نیز به دور از چشم پدر به کمک دوستش خدر به صید می‌رود تا جهیزیه خواهر را فراهم کند. تلاش آنها نتیجه‌ای نمی‌دهد. مادر داماد به خانه علی ویس می‌رود و شرط خود را تعدیل می‌کند. مراسم عروسی برگزار می‌شود. خادم شب عروسی صدفی به رباب می‌دهد. رباب صبح روز بعد صدف را می‌گشاید و مرواریدی در آن می‌یابد.
فیلم چمدان | جلال مقدم | ۱۳۶۵
چمدان جلال مقدم یک فیلم جاده‌ای با حضور عزت‌الله انتظامی و پروانه معصومی و امین تارخ است. ماجرای خانواده‌ای که برای سفر مشهد با ماشین قدیمی عمو راهی می‌شوند و در میانه راه پیدا کردن یک چمدان مسیر سفر آنها را تغییر می‌دهد و کلی اتفاق برایشان می‌افتد. معصومی در نقش همسر عمو (عزت‌الله انتظامی) یکی از مسافران این ماشین است که شاهد اتفاق‌های مختلفی است.
فیلم ناخدا خورشید | ناصر تقوایی | ۱۳۶۵
- نام کاراکتر: خاتون
به جرات می‌توان گفت همکاری معصومی با تقوایی در ناخدا خورشید یکی از ماندگارترین بازی‌های او را به ثبت رسانده است. داستان این فیلم در دهه ۱۳۴۰ رخ می‌دهد، یکی از بزرگان شهر به نام «خواجه ماجد»، ناخدا خورشید را لو می‌دهد و بار قاچاق لنج ناخدا خورشید به آتش کشیده می‌شود. یک دلال به نام فرحان که می‌خواهد چند فراری سیاسی را از مرز آبی عبور دهد وارد بندر می‌شود. او با ناخدا خورشید تماس می‌گیرد. ناخدا که احتمال می‌دهد لنجش را مصادره کنند با فرحان همکاری می‌کند و چند مرد را که ظاهراً در ترور حسنعلی منصور دست داشته‌اند به آن سوی آب می‌رساند. پس از آن چند تبعیدی نیز از فرحان می‌خواهند که اسباب فرار آنان را فراهم کند. ناخدا این بار نیز با اکراه به این ماجرا کشیده می‌شود. تبعیدی‌ها پیش از فرار، خواجه ماجد و مباشر او را می‌کشند و مرواریدهای او را می‌ربایند. فرحان و ملول دستیار ناخدا نیز کشته می‌شوند و در نزاع خونینی که میان تبعیدی‌ها و ناخدا درمی‌گیرد، همگی از پای در می‌آیند.
فیلم آشیانه مهر | جلال مقدم | ۱۳۶۳
معصومی در دهه ۶۰ انتخاب اول کارگردان‌ها برای درام‌های خانوادگی بود. آشیانه مهر هم داستان زنی است که پس از مرگ نابهنگام دخترشان دچار مشکلاتی در زندگی می‌شود و برای پذیرش پسری به اسم جاسم که یکی از بازماندگان جنگ است و به فرزندی پذیرفتن آن دچار تردید است اما بعد از آنکه با مشکلاتش روبرو می‌شود بالاخره تردید‌ها را کنار گذاشته و جاسم را به فرزندی قبول می‌کند.
فیلم کلاغ | بهرام بیضایی | ۱۳۵۶
- نام کاراکتر: آسیه
معصومی در آخرین تجربه بازیگری‌اش در پیش از انقلاب در فیلمی از بهرام بیضایی در نقش آسیه حضور پیدا کرد. آسیه که در مدرسه کر و لال‌ها آموزگار است در پی یافتن نشانی از یک دختر گمشده که عکس آن در روزنامه درج شده است به دنبال سرنخی می‌گردد. فیلم بر محوریت بازی معصومی می‌گذرد و یکی از فیلم‌های ماندگار این بازیگر در کارنامه کاری او است.
رازهای فیلمسازی بهرام بیضایی
فیلم غریبه و مه | بهرام بیضایی | ۱۳۵۳
- نام کاراکتر: رعنا
معصومی در دومین همکاری مستمر با بیضایی در غریبه و مه نقش زنی روستایی را بازی می‌کند که همسر اولش در دریا غرق شده است و ورود ناشناسی به روستای آنها به نام آیت باعث می‌شود زندگی رعنا نیز دستخوش تغییر شود. رعنا با آیت ازدواج می‌کند اما آیت که بر سر یک اتفاق در می‌یابد همسر اول رعنا را کشته است بدبیاری‌های بسیاری به سراغش می‌آید و در نهایت او نیز کشته می‌شود و رعنا باز هم جامه سیاه بر تن می‌کند.
فیلم رگبار | بهرام بیضایی | ۱۳۵۱
- نام کاراکتر: عاطفه
رگبار اولین فیلم بهرام بیضایی و اولین همکاری او با پروانه معصومی است. همکاری‌ای که در غریبه و مه و کلاغ نیز ادامه پیدا کرد. رگبار با اینکه اولین تجربه بیضایی است اما داستانی پیشرو و نگاه متفاوتی به زندگی و عشق دارد و عشق نافرجام را به خوبی به تصویر می‌کشد. ایران در دهه ۵۰ در حال پوست اندازی به سمت مدرنیته است و رگبار اولین نشانه‌های این تغییر در ذائقه را به خوبی نشان می‌دهد. معصومی در کلاغ در نقش زنی است که عاشق معلم برادرش می‌شود و عشق آنها با رفتن معلم از آن محله ناکام می‌ماند.
منبع: فیلیمو
