نقد فیلم جوجه تیغی + خلاصه داستان و حواشی آن

به گزارش ماندالا، مستانه مهاجر تدوینگر قدیمی سینما که سابقه تدوین آثار مهمی را در کارنامه دارد در اولین تجربه کارگردانی به سراغ یک موضوع کمدی رفت. جوجه تیغی یک فیلم زنانه است که نگاهی طنز به برخی موضوعات سیاسی داشته و سعی می‌کند مسائل زنان در سیاست را با زبان طنز مطرح کند.

داستان فیلم جوجه تیغی

خلاصه داستان فیلم جوجه تیغی درباره یک خانواده پیچیده ایرانی است که هر کدام دغدغه‌های سیاسی اجتماعی دارند؛ مثلا مادر و پدر خانواده یعنی ماهرخ و امیر، مناصبی سیاسی دارند. پسر آن‌ها یوسف، فعال اجتماعی است و برادر ماهرخ، پلیس است. ماهرخ می‌خواهد به کمک همسر و دوستان سیاسی‌اش، اولین رئیس جمهور زن ایران شود. ولی تصمیم او، به مذاق امیر و یوسف خوش نمی‌آید و سنگ‌اندازی‌ها آغاز می‌شود.

از طرف دیگر جاوید، که به خاطر گم‌شدن چندهزار دلار، ممکن است به زندان بیفتد، دوهفته از رئیسش وقت می‌گیرد تا دلارها را پیدا کند. او از یوسف کمک می‌خواهد تا با نفوذ در شرکت مدلینگ مهتاب، از سرنوشت دلارها مطلع شود. یوسف که این کار را در تضاد با عقاید شخصیش می‌بیند، به خاطر جاوید، آن را می‌پذیرد و متوجه می‌شود که دلارها دست شهره، کارمند مهتاب بوده است. در پایان نیز مهتاب و یوسف بهم علاقه‌مند می‌شوند و سرنوشت اولین بانوی رئیس جمهوری ایرانی، مسکوت باقی می‌ماند…

بازیگران و عوامل فیلم جوجه تیغی

حامد کمیلی، پانته‌آ پناهی ها، هادی کاظمی، آناهیتا درگاهی، نازنین بیاتی، پژمان بازغی، هومن برق نورد، مهتاب ثروتی، نگار فروزنده، محراب قاسم‌خانی، امید روحانی، آرزو نبوت، نوشین تبریزی، هادی عطایی، سارا والیانی، آیدا ماهیانی و صحرا اسدالهی بازیگران فیلم شلوغ و پربازیگر جوجه تیغی هستند.

دیگر عوامل فیلم جوجه تیغی هم از این قرارند:

تهیه کننده و کارگردان: مستانه مهاجر، مشاور کارگردان: محمود کلاری، مدیر تولید: بهزاد هاشمی، طراح صحنه: امیرحسین حداد، مدیر صدابرداری: مهدی ابراهیم‌زاده، طراح چهره‌پردازی: مرتضی کهزادی، فیلمبردار: محمد عزت‌خواه، برنامه‌ریز: نگار جنیدی، موسیقی: آریا عظیمی‌نژاد، طراح لباس: آرام موسوی، تدوینگر: پانته‌آ فارسیجانی، منشی صحنه: فرشته حجازی و عکس: کوروش جوان.

چند نکته و حاشیه درباره فیلم جوجه‌تیغی

• مستانه مهاجر ابتدا قرار نبود این فیلم را بسازد. او که مدتی‌ است در کنار تدوینگری تهیه‌کننده برخی فیلم‌های سینمایی نیز می‌شود، در ابتدا قرار بود تهیه‌کننده این فیلم باشد. اما بعد از آنکه کارگردان اصلی از ادامه همکاری منصرف شد مستانه مهاجر پشت صندلی کارگردانی نشست تا جوجه تیغی اولین تجربه سینمایی او شود.
• در سینمای ایران تدوینگران مطرحی حضور دارند که گهگاهی نیز تجربه کارگردانی را پشت سر می‌گذارند و مستانه مهاجر نیز همچون دیگر همکارانش مانند واروژ کریم‌مسیحی، سجاد پهلوان‌زاده و… نیز دست به این تجربه زده است.
• محمود کلاری فیلمبردار پیشکسوت سینما که سابقه ساخت فیلم در مقام کارگردان نیز دارد در فیلم جوجه تیغی در مقام مشاور کارگردان در کنار مستانه مهاجر حضور داشته است.
• جوجه تیغی در ادامه ساخت فیلم‌های کمدی با موضوع سیاسی است که هرازگاهی در سینما تولید می‌شوند. پیش از این نیز آثاری همچون نان عشق موتور هزار، پاداش، چپ راست و… را نیز با مضمون شوخی سیاسی در سینما دیده بودیم.

نقد و بررسی منتقدان درباره فیلم جوجه تیغی

ماهنامه فیلم امروز

جواد صفوی | فیلم جوجه‌ تیغی طرح مسأله‌ی رییس‌جمهور شدن یک زن را در بستری کمیک به هدف یکی از شخصیت‌های اصلی فیلم بدل کرده و در ترکیب و تزیین با خواسته‌های دو شخصیت اصلی دیگر فیلم، به شکلی ارائه کرده تا از جدیت ماهوی آن کاسته شود و فیلم امکان نمایش بدون مشکل داشته باشد؛ اما این استراتژی به کلیت فضای کمدی فیلم ضربه زده چون ترکیب سه ماجرای اصلی و موازی فیلم در عمل موفق از کار درنیامده و طراحی و پرداخت دم دستی دارد.

موضوع رییس‌جمهور شدن یک زن در ایران همچنان مورد بحث است. این مسأله در فضایی طبیعی می‌توانست سوژه‌ی خوبی برای فیلمی جدی یا حتی یک کمدی سیاسی باشد اما در زمانه‌ حاضر نگاه مخاطبان و متولیان امور هر دو جدی‌تر و خط‌کشی‌شده‌تر از آن است که راه به بیان بی‌دردسر چنین موضوعی بدهد. کمدی‌های سیاسی دیگری همچون مارموز (کمال تبریزی، ۱۳۹۶) و چپ راست (حامد محمدی، ۱۳۹۸) نیز که تمرکز بر بیان کمیک تندروی‌های جناحی داشتند، به دلایلی از جمله اغراق بیش از حد و اجبار به دور شدن از فضای واقعی، نسبت به کمدی‌های سرراست و غیرسیاسی رقیب، در گیشه و جذب مخاطبان موفق نبوده‌اند.

سایت سینماسینما

یاسمن خلیلی‌فر | این که مستانه مهاجر به عنوان یک سینماگر زن در نخستین فیلم خود یک موضوع حساس و کمتر مورد توجه‌ قرار‌ گرفته، یعنی نامزد شدن یک زن برای سمت ریاست‌جمهوری را محور اصلی داستان قرار دهد اصلاً عجیب نیست. هسته‌ی اصلی و مرکزی فیلمنامه به واسطه‌ی موضوع جالبش بی‌شک کنجکاوی‌برانگیز است و مخاطب را به سمت تماشای فیلم سوق می‌دهد. یکی از معضلات اصلی بسیاری از فیلم‌های ایرانی، به بار ننشستن طرح اولیه است. درواقع طرحی ناب و بکر، در جریان ساخته شدن بسیاری از فیلم‌ها کاملاً به هدر می‌رود و فیلمساز موفق نمی‌شود از پتانسیل درونی آن، نهایت استفاده را ببرد. این اتفاق در «جوجه تیغی» رخ نداده است. گرچه بسیاری از موقعیت‌ها قابلیت این را داشتند که به شکلی خلاقانه‌تر به قصه تبدیل شوند و نتایج غیرقابل‌پیش‌بینی‌تری را به بار آورند، اما سوژه‌ی اولیه‌ی کار در مسیر تبدیل شدن به داستان مطلقا هدر نمی‌رود. فیلمنامه، موقعیت‌های خنده‌دار و در عین حال بامسمایی را ایجاد می‌کند که نه فقط به صرف پر کردن زمان فیلم بلکه هدفمند در راستای پیشبرد قصه به کار گرفته می‌شوند و به کار ریتمی درست و همگن می‌بخشند. «جوجه تیغی» بیش از آن‌که محصول یک فیلمنامه‌ درست و کم‌نقص باشد محصول مهارت‌های اجرایی و کارگردانی خوب است. درواقع فیلم هرچه در چنته داشته است را در بخش فرم و اجرا رو کرده و از این حیث می‌توان نمره‌ی قبولی را به مستانه مهاجر بابت کارگردانی نخستین فیلم سینمایی‌اش داد.

فیلم در پایان‌بندی‌اش به گونه‌ای صادقانه رفتار می‌کند. اصرار ندارد پایانی تظاهری و تجملی را به خود تحمیل کند و همچنین اصراری هم برای به سامان رساندن داستان ندارد. فیلم تمام می‌شود، شخصیت‌ها همان‌طور که پیش‌بینی می‌کردیم به عاقبت و سرانجام مطلبوشان می‌رسند و وصلت‌هایی قابل‌حدس سر می‌گیرد اما مسئله‌ی زنان، نقش آن‌ها در جامعه و کوشش‌های بعضاً نافرجام آن‌ها در جامعه‌ی مردسالار برای اثبات توانایی‌هایشان، هم‌چنان معضلی پابرجاست که پایان محتومی ندارد و چه بسا بیشتر هم خواهد شد.

روزنامه جوان

افشین علیار | مستانه مهاجر که تدوینگر سینماست، در اولین تجربه سینمایی‌اش سراغ موضوعی رفته که اساساً نمی‌شود باور کرد که او قبول کرده چنین فیلمی را به عنوان اولین تجربه سینمایی‌اش بسازد، اثری که در آن مضمون به شدت کلیشه‌ای است و حتی او سعی نکرده از این کلیشه بودن بکاهد تا بتواند اثری درخور حال و هوای مورد نظرش بسازد. فیلمساز در ساخت جوجه‌تیغی بیشتر از اینکه به محتوا و زیرساخت‌های ژانری‌اش بها بدهد، به دنبال خلق یک فیلم تجاری بوده‌است، اما توفیقی در این رابطه نیافته‌است.

او با مختصات آثار ضعیف و به اصطلاح سرهم‌بندی شده جوجه تیغی را ساخته است. اثری بی‌محتوا که به موقعیت‌های تکراری در دیالوگ‌گویی بسنده کرده‌است. حتی فیلمنامه نانوشته‌اش که در حد چند خط از یک طرح می‌ماند، توان ایجاد موقعیت طنز را هم ندارد.

مهاجر سعی کرده اثری کمدی- سیاسی بسازد، اما چیزی که ساخته هجویاتی است که در ورطه تکرار گرفتار است. زنی که نماینده مجلس است و می‌خواهد رئیس‌جمهور شود! جوانی که پایبند به ارزش‌های دینی است، اما یکباره با دیدن یک دختر همه چیز را کنار می‌گذارد. پدری که در گذشته سیاسی بوده، اما حالا در خانه آشپزی می‌کند. این روایت‌های جزیره‌ای و بی‌مایه با دیالوگ‌های سیاست‌زده منسوخ چگونه می‌تواند تبدیل به یک فیلم کمدی شود؟ فیلم کمدی نیاز به تعریف شخصیت و ایجاد موقعیت‌های جدید دارد. نیاز مبرم دارد به دیالوگ‌هایی که برای آن بسترسازی مناسب شده‌باشد.

نسیم آنلاین

محسن خسروی | فیلم جوجه تیغی به کارگردانی مستانه مهاجر اثری است که به موضوع «زنان» پرداخته است. موضوعی که با غلبه‌ی مردان بر ترس خود و اصطلاحا «جوجه‌تیغی نبودن» و همچنین دوری از دیدگاه‌های مبتذل شاید بتوان شاهد حل معضلات نهفته‌ی آن بود.

نقش اول زن قصه یعنی «ماهی» با بازی «پانته‌آ پناهی‌ها» رشته متحد کننده تمام داستان است. زنی سیاستمدار که در قامت نماینده مجلس فعالیت می‌کند و قصد دارد «اولین رئیس جمهور زن ایران» باشد. تماس‌های مکرر او با یک شخصیت مهم سیاسی برای جلب حمایت و قطع مکرر تماس از طرف مقابل، ضربه ابتدایی فیلم است. انگار اثر دارد با صدای بلند به دیدگاه حاکمان و کل جامعه نسبت به ارتقای مقام سیاسی زنان انتقاد وارد می‌سازد. انتقادی که مضمون فیلم را تشکیل می‌دهد.

اگر بخواهیم حرف پایانی را همین ابتدا بزنیم باید بگوییم موضوع اساسی فیلم «ترس» است. این ترس مانع تعامل جامعه‌ی زنان و مردان است و این‌عدم تعامل شرایطی را به وجود آورده که نحوه‌ی حضور زنان در جامعه را با مانع روبرو کرده است.

صحبت‌های مستانه مهاجر، کارگردان

• همیشه فکر می‌کنم حتما یک روز یک زن رییس‌جمهورمان می‌شود چرا نشود؟ می‌دانیم در قانون اساسی آمده اما قانون اساسی ما حضور زن به عنوان رییس‌جمهور را نفی نمی‌کند بلکه تفسیر اشتباهی از این قانون شده و این اتفاق را به وجود آورده است.
• با کارگردان هیچ گونه اختلاف نظر و مشکلی نداشتیم و دوست بسیار محترم من هستند اما به دلایلی نشد که این فیلم را بسازد. خیلی هم زحمت کشید ولی نشد، از طرفی نمی‌شد این فیلم ساخته نشود چون در آستانه کلید زدن بودیم و پیش تولید تمام شده بود و اتفاقات بدی می‌افتاد.
• اصلا معتقدم اگر فیلم کمدی ادبیات درستی داشته باشد از بهترین گونه‌های سینمایی و سخت‌ترین ژانر در سینمای جهان است اما یک جور استادی می‌خواهد، اگر نگرانی هم داشتم از این منظر بود که شاید من آدم درستی برای ساخت فیلم کمدی نباشم.
• مشکل همه ما این است که نمی‌توانیم با هم حرف بزنیم، همه ما حق داریم، وقتی می‌گویم همه، شامل همه مردم کشورم می‌شود، چرا نمی‌توانیم نظراتمان را باهم در میان بگذاریم، چرا به هم حمله می‌کنیم؟ باور کنید بسیاری از مشکلات و گیر و گرفتاری‌ها با حرف زدن و گفت‌وگوکردن حل می‌شود.
• در سینما کم آسیب ندیدم، اما همین آسیب‌ها مرا ساخت. خیلی دوست داشتم در کشور خودم مورد تشویق قرار بگیرم، این اسمش گلایه نیست چرا که همه آدم‌ها دوست دارند دیده شوند اما آن طرف آب بیشتر حمایت شدم./ منبع: روزنامه اعتماد

پوستر فیلم جوجه تیغی